LÀM SAO ĐỂ PHÁT TRIỂN CÂN BẰNG NÃO TRÁI, NÃO PHẢI?

Não trái Não phải là 2 bán cầu não đảm nhiệm 2 chức vụ khác nhau. Bán cầu Não Trái có nhiệm vụ xử lý thông tin logic, tính toán, phân tích, sắp xếp, phân loại từ ngữ và tri giác thời gian. Bán cầu Não Phải có nhiệm vụ xử lý hình ảnh trừu tượng, khả năng cảm thụ âm nhạc, trí tưởng tượng, sáng tạo…

Bộ não con người hoạt động như thế nào ?

Bộ não được chia thành hai nửa, hoặc hai bán cầu: bán cầu Não Trái và bán cầu Não Phải. Trong mỗi bán cầu, các khu vực cụ thể kiểm soát các chức năng nhất định. Cụ thể: Bán cầu Não Trái có nhiệm vụ xử lý thông tin logic, tính toán, phân tích, sắp xếp, phân loại từ ngữ và tri giác thời gian. Bán cầu Não Phải có nhiệm vụ xử lý hình ảnh trừu tượng, khả năng cảm thụ âm nhạc, trí tưởng tượng, sáng tạo…

Hai bán cầu não trông rất giống nhau, nhưng chúng có sự khác biệt rất lớn về cách xử lý thông tin. Bất chấp phong cách tương phản của chúng, hai bán cầu não lại không hoạt động độc lập với nhau.

Các phần khác nhau của não được kết nối với nhau bằng các sợi thần kinh. Nếu chấn thương não cắt đứt liên kết giữa các bên, con người vẫn có thể hoạt động, tuy nhiên sẽ gây ra chứng mất trí nhớ hoặc tệ hơn là đờ đẫn, thiểu năng.

Bộ não con người liên tục tự tổ chức lại. Nó có thể thích nghi với sự thay đổi, cho dù đó là thể chất hay thông qua kinh nghiệm sống. Nó được thiết kế riêng cho việc học tập tích lũy.

Lý thuyết cho rằng mọi người thường có khuynh hướng phát triển Não Trái hoặc Não Phải, có nghĩa là một bên não của họ chiếm ưu thế. Nếu bạn chủ yếu phân tích và làm việc theo 1 trình tự nhất định, bạn được cho là người phát triển Não Trái. Nếu bạn có xu hướng sáng tạo hoặc nghệ thuật hơn, bạn được cho là người phát triển Não Phải.

Lý thuyết này dựa trên thực tế là hai bán cầu não hoạt động khác nhau. Điều này lần đầu tiên được công bố vào những năm 1960, nhờ vào nghiên cứu của nhà tâm lý học và người đoạt giải Nobel Roger W. Sperry.

Não Trái hoạt động bằng lời nói, phân tích và trật tự hơn Não Phải. Đôi khi nó được gọi là bộ não kỹ thuật số. Nó kiểm soát tâm trí có ý thức, lý trí, logic và suy luận. Xử lý thông tin một cách chậm rãi, có hệ thống, các sự việc liên kết với nhau logic, số lượng nhỏ. Một người có Não Trái phát triển được coi là logic, khách quan và phân tích tốt.

Theo nghiên cứu thời đại của Sperry, Não Trái có điểm mạnh:

• Logic
• Tính toán
• Thực tế
• Phân tích…

Não Phải trực quan và trừu tượng hơn. Bán cầu Não Phải gọi là não “hình dung”. Trái ngược với Não Trái, nó kiểm soát tiềm thức, khả năng cảm thụ và sự sáng tạo tuyệt vời. Nó có khả năng xử lý thông tin 1 cách mạnh mẽ theo nguyên lý chụp hình nguyên mảng với tốc độ cực nhanh (dưới 1s/1 hình). Các thông tin được tiếp nhận ào ạt, lưu giữ trong bán cầu Não Phải 1 cách vô thức và được sử dụng khi cần đến. Một người có Não Phải phát triển được coi là sáng tạo, sắc bén và đầy xúc cảm.

Theo nghiên cứu thời đại của Sperry, Não Phải có điểm mạnh:

• Tưởng tượng
• Chụp hình nguyên mảng
• Cảm thụ
• Nghệ thuật
• …

Chúng ta đang lãng phí bộ não của trẻ như thế nào ?

Phát triển cân bằng cả bán cầu Não Trái và bán cầu Não Phải là một trong những nguyên tắc quan trọng để phát triển trí tuệ cho trẻ, hình thành nên 1 đứa trẻ thông minh sau này.

Phần lớn chúng ta chỉ đang phát triển Não Trái mà lại bỏ quên Não Phải. Nghiên cứu chỉ ra rằng hầu hết những thiên tài như Mozart, Davinci, Anhxtanh, … đều sử dụng đến 70% Não Phải.

Nguyên nhân dẫn đến sự phát triển không cân bằng giữa 2 bán cầu não chính là …

… bán cầu Não Phải phát triển nhanh nhất từ sơ sinh đến 6 tuổi. Đó là giai đoạn vàng duy nhất trong đời ba mẹ có thể kích thích Não Phải của bé hoạt động mạnh. Giáo dục Não Phải thời điểm này sẽ tạo ra một thư viện kiến thức khổng lồ trong tiềm thức mà trẻ có thể lưu giữ và sử dụng khi lớn lên.

Tuy nhiên giáo dục truyền thống hiện nay lại chỉ dành cho các bé từ 6 tuổi trở lên. Giai đoạn 0 – 6 tuổi chúng ta lại để trôi qua 1 cách vô cùng lãng phí và đáng tiếc. 

Làm thế nào để phát triển cân bằng 2 bán cầu não cho trẻ

Để phát triển cân bằng 2 bán cầu não cho trẻ, cha mẹ cần đặc biệt quan tâm đến giai đoạn 0 – 6 tuổi của trẻ, giúp trẻ phát huy tối đa sự phát triển của Não Phải. Một sự dẫn dắt đúng hướng và rèn luyện chuyên nghiệp là vô cùng quan trọng.

Dưới đây là 10 hoạt động giúp trẻ rèn luyện tư duy bằng hai bán cầu não.

1. Liên tưởng và thực hành cùng lúc

Cha mẹ hãy cho phép con tham gia, thậm chí là giành quyền chủ động trong những hoạt động yêu cầu sự tưởng tượng và thực hành cùng lúc. Chẳng hạn, nếu muốn trồng các loại cây trong khu vườn của gia đình, bạn phải hình dung trước sẽ trồng cây gì và ở đâu. Bạn có thể khuyến khích trẻ tham gia đóng góp ý tưởng. Sau đó, cho phép trẻ trồng những loại cây đã trù tính hoặc trang trí vườn.

Liên tưởng về vườn cây lý tưởng là hoạt động của não phải trong khi thực hành các bước trồng cây là nhiệm vụ của não trái. Kết hợp hai hoạt động này sẽ giúp trẻ tư duy cân bằng.

2. Trò chơi

Board games (trò chơi cờ bàn) là hoạt động giải trí phổ biến dành cho thiếu nhi và gia đình nhưng cũng là công cụ hữu ích để rèn luyện tư duy cân bằng. Lấy ví dụ trò cờ tướng, người chơi phải hình dung bàn cờ trong đầu, suy tính nước đi của bản thân và dự đoán nước đi của đối phương. Từ đó, kích thích sự sáng tạo vốn là vai trò của bán cầu não phải. Song song người chơi phải đưa ra các nước đi tuần tự trong thực tế.

Ngoài cờ bàn, bạn có thể khuyến khích trẻ chơi rubik. Để giải khối rubik, trẻ phải sử dụng cùng lúc tay, mắt và não để tư duy và thực hành.

3. Chơi nhạc cụ

Nhiều phụ huynh cho rằng nhạc cụ thuộc về nghệ thuật nên chỉ giúp phát triển tư duy bán cầu não phải. Tuy nhiên, việc học cách đặt vị trí ngón tay, đọc bản nhạc đòi hỏi nhiều sự tham gia của bán cầu não trái.

4. Tư duy bằng bán cầu không phải thế mạnh

Nếu bạn thấy con có dấu hiệu tư duy não trái nhiều hơn như thích học Toán, lập kế hoạch, hãy khuyến khích con tham gia nhiều hoạt động nghệ thuật hoặc đòi hỏi tính sáng tạo. Ngược lại, nếu trẻ mơ mộng, ghi nhớ tốt bằng hình ảnh, âm thanh, hãy khuyến khích con học các môn tự nhiên, chơi trò câu đố tư duy.

5. Tung hứng

Trò tung hứng đòi hỏi sự phối hợp cả tay và mắt, từ đó buộc hai bán cầu phải hoạt động cùng nhau. Để tăng độ khó, bạn có thể khuyến khích trẻ ném bóng bằng tay không thuận.

6. Bài kiểm tra màu sắc

Trong tâm lý học, có một bài kiểm tra phân tích khả năng cân bằng hai bán cầu não, gọi là "stroop", đặt theo tên nhà tâm lý học người Mỹ Ridley Stroop. Yêu cầu của bài kiểm tra là viết tên các màu sắc bằng bút khác màu. Ví dụ, viết chữ "Đỏ" bằng bút mực xanh nước biển, chữ "Vàng" bằng bút mực tím. Trẻ phải liên tục gọi tên màu sắc biểu trưng của chữ, thay vì đọc màu chữ.

Bài kiểm tra Stroop giúp rèn luyện tư duy cân bằng hai bán cầu não. Ảnh: Neeuro.

7. Sử dụng tay nghịch

Để sử dụng tay nghịch, còn gọi là tay không thuận, não bộ của trẻ phải tạo ra những kết nối đồng đều. Điều này cũng sửa đổi thói quen tư duy thiên về một bán cầu não.

8. Giải toán bằng nhiều cách

Giải toán bằng một cách mới chỉ kích thích tư duy thiên về bán cầu não trái nhưng nếu giải bằng nhiều cách trẻ buộc phải đưa ra nhiều ý tưởng, từ đó hình thành khả năng sáng tạo. Hoạt động này cũng giúp kết nối hai bán cầu não.

9. Sơ đồ tư duy

Phụ huynh hãy khuyến khích con sử dụng sơ đồ tư duy nhiều nhất có thể. Khi làm sơ đồ, trẻ dùng não phải tưởng tượng, tô vẽ để tạo nên những mô hình ấn tượng, nhiều màu sắc, kích thích khả năng ghi nhớ. Đồng thời, trẻ sử dụng não trái để phân loại khối lượng nội dung hỗn độn theo các ý chính có tính logic.

Khuyến khích trẻ sử dụng cả hai tay: nhiều Bố mẹ băn khoăn khi trẻ bị cô giáo khẽ tay vì cầm bút bằng tay trái vậy đâu là đúng/sai. Bố mẹ thông thái ơi hãy bỏ qua định kiến xưa cũ hãy ủng hộ việc trẻ vận động cả hai tay để giúp kích thích phát triển đồng đều cả hai bán cầu não. Chơi nhiều trò chơi: bên cạnh các trò chơi thông thường, hãy khuyến khích trẻ chơi thêm một số hoạt động nhảy múa, mỹ thuật, âm nhạc, sử dụng nhiều dụng cụ trực quan… để trẻ khám phá thế giới quan tạo tiền đề cho sự thành công trong tương lai Động viên trẻ tưởng tượng, khích lệ trẻ đặt câu hỏi giúp trẻ rèn luyện tư duy phản biện, mở mang lượng thông tin vì lượng thông tin não phải cần để phát triển gấp vạn lần so với não trái.

10. Trẻ vừa học vừa chơi với nhiều dạng bài tập kết hợp

Những dạng bài học kết hợp theo độ tuổi như: Giải Mê cung, Tô màu, Ghi nhớ, Tìm điểm khác nhau, Suy luận logic, Nối từ... giúp trẻ phát triển toàn diện rất hữu ích với sự phát triển của trẻ trong giai đoạn Vàng này!

Ngoài ra, nên khuyến khích trẻ chơi nhiều trò chơi. Bên cạnh các trò chơi thông thường, hãy khuyến khích trẻ chơi thêm một số hoạt động nhảy múa, mỹ thuật, âm nhạc, sử dụng nhiều dụng cụ trực quan… để trẻ khám phá thế giới quan tạo tiền đề cho sự thành công trong tương lai. 

Chúc các bố mẹ thành công!

IDBOOKS